گستره جغرافیایی و حوزه تمدنی ایران بزرگ، امروزه در بردارنده اقوام مختلفی است که در قالب کشورهای مستقل به حیات سیاسی خود ادامه می‌دهند. این اقوام و ملیت‌ها، اگرچه در حوزه‌های سیاسی، امنیتی، اجتماعی، مذهبی و… حائز شرایط خاص خود بوده و تبعیتی از دیگران ندارند، اما در مقوله فرهنگ و تمدن، ارتباط ساختاری و مفهومی خود را با سرزمین مادر از دست نداده و همواره آن را بازسازی و بازنمایی کرده‌اند.
یکی از بارزترین نمادهای مشترک تمدنی ـ فرهنگی میان هر یک از این کشورها، «نوروز باستانی» است که به‌عنوان یکی از کهن‌ترین جشن‌ها در حوزه تمدنی جنوب آسیا، امروزه بیش از ۳۰۰ میلیون نفر در ۱۱ کشور مختلف جهان در جنوب غربی آسیا، آسیای میانه، قفقاز، شبه‌قاره هند و بالکان را به پاسداشت خود واداشته است.
نوروز همچنین در کشورهای جمهوری اسلامی ایران، افغانستان، تاجیکستان، آذربایجان، ازبکستان، ترکمنستان، قزاقستان، قرقیزستان و آلبانی به‌عنوان جشن ملی در زمره تعطیلات رسمی قرارگرفته و مجمع عمومی سازمان ملل متحد در ۲۳ فوریه ۲۰۱۰ (۴ اسفند ۱۳۸۸) با تصویب قطعنامه‌ای نوروز ایرانی را در چارچوب ماده ۴۹ منشور خود به‌عنوان روز جهانی نوروز به تصویب رسانده و روز ۲۱ مارس برابر با ۱ فروردین را تحت همین عنوان در تقویم خود جای‌داده است و این در حالی است که در تاریخ ۳۰ سپتامبر ۲۰۰۹ (۸ مهر ۱۳۸۸) سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی یونسکو این عید باستانی را به‌عنوان میراث فرهنگی و معنوی بشری به ثبت رسانده بود.
برگزاری جشن نوروز در کشورهای مختلف جهان از دو منظر قابل‌بررسی است، نخست می‌توان به آیین‌های این جشن در میان ایرانیان ساکن در کشورهای مختلف نظر انداخت و دوم به بررسی و شناخت آیین‌های بومی مردم کشورهای مختلف جهان در برگزاری این عید باستانی پرداخت.
مراد ما در این مقاله، وجه دوم این بررسی می‌باشد که البته به‌منظور جلوگیری از طولانی شدن مبحث از واکاوی مفاهیم در آن پرهیز می‌کنیم.
- جمهوری آذربایجان
نوروز در زمره باشکوه‌ترین جشن‌های مردم جمهوری آذربایجان است که تقریباً از یک ماه مانده به تحویل سال در شب چهارشنبه هفته‌های ماه اسفند (سه‌شنبه‌شب)، بسته به نام و موضوع چهارشنبه‌ای که پیش رودارند، آیین‌های استقبال از آن را با شادی و سرور برگزار می‌کنند.
سو چرشنبه سی (چهارشنبه آب)، اُد چرشنبه سی (چهارشنبه آتش)، توپراق چرشنبه سی (چهارشنبه خاک) و آخیر چرشنبه یا یل چرشنبه سی (چهارشنبه آخر و یا چهارشنبه باد) عناوینی است که مردم این کشور به هر یک از این روزها اطلاق می‌کنند.
زیارت قبور و دیدار خانواده‌های داغدار، خرید پوشاک نو، خانه‌تکانی، سرودن چکامه‌های نوروزی، برگزاری مسابقاتی چون اسب‌سواری، شمشیربازی، کمنداندازی، ورزش‌های زورخانه‌ای، طناب‌بازی و …، مراسم سمنوپزان در خانه نو دامادها و ارسال سمنو به خانه عروس با تشریفات ویژه، تحفه گیری عید با بستن کلاه پوستین به کوبه در یا آویزان کردن کیسه از پشت‌بام به حیاط خانه‌های مردم توسط کودکان نابالغ، دیدوبازدید عید نوروز و … ازجمله مهمترین مراسم‌های نوروزی این کشور است.
در جمهوری آذربایجان چهارشنبه‌سوری به‌عنوان آغاز مراسم عید نوروز محسوب شد و جشن از این روز تا ۲۱ مارس بی‌وقفه ادامه دارد. پایان این جشن برخلاف رسم رایج در ایران با سیزده‌بدر مصادف نمی‌شود و اساساً مردم آذربایجان چنین مراسمی را برگزار نمی‌کنند.
آیین‌های چهارشنبه‌سوری ازجمله قاشق زنی، فال‌گوش ایستادن دختران در آستانه ازدواج، آتش‌افروزی و آتش پری و … مواردی است که کم‌وبیش مشابه ایران در این کشور نیز به مرحله اجرا درمی‌آید.
سفره هفت‌سین در جمهوری آذربایجان از قاعده کلی هفت‌سین ایرانی تبعیت می‌کند با این تفاوت که معیار انتخاب اقلام این سفره بر مبنای نام آنها در ترکی آذربایجانی است.
سوماق، سکه، سمنو، سبزه، ساری کوک (زردچوبه)، سوُت (شیر)، سو (آب) ازجمله اقلامی است که تقریباً قرار دادن آنها بر سر سفره در میان مردم این کشور رواج بیشتری دارد.
- جمهوری تاجیکستان
مردم تاجیکستان به‌ویژه مردم بخش جنوب خاوری آن در منطقه بدخشان، نوروز را به‌عنوان جشنی ملی پاس داشته و برای آن ارزش و اعتبار بسیاری قائل هستند.
مردم این جمهوری به‌ویژه در امر خانه‌تکانی بسیار دقت به خرج داده و معتقدند که هیچ آلودگی و ناپاکی از سال کهنه نباید در ایام عید نوروز باقی‌مانده باشد.
پخت انواع شیرینی و غذاهای متنوع، برگزاری مسابقه‌هایی مانند بزکشی، کشتی محلی، خروس‌جنگی و…، پخت سمنو و اجرای آیین‌های مرتبط با آن، آیین گل گردانی که با کندن نخستین غنچه‌های گل زردک از دشت و آوردن دسته‌های آن در سطح شهر و روستا صورت می‌پذیرد، تدارک سفره هفت‌سین نوروزی، دیدار از اهل قبور و همچنین دیدوبازدید نوروزی در کنار جشن‌ها و سرورهای بومی ازجمله رسومی است که مردم تاجیکستان در آغاز سال نو با اجرای آن به استقبال نوروز می‌روند.
- جمهوری ترکمنستان
برگزاری جشن نوروز به‌عنوان یکی از جشن‌های دوگانه سال نو، درواقع احیای دوباره آداب‌ورسوم دیرینه مردم این جمهوری در طول قرن‌های گذشته است.
ترکمن‌ها علاوه بر نوروز، جشن سال نو میلادی را نیز برگزار می‌کنند. اما نوروز به‌ویژه در میان کشاورزان دامنه‌های کوه کپت داغ و کناره‌های آمودریا ارزش و اعتبار ویژه‌ای دارد و آنها با پخت غذاهای معروف نوروزی مانند سمنی (سمنو)، نوروز کجه و نوروز بامه به همراه اجرای بازی‌ها و مسابقات مختلفی چون اسب‌دوانی، کشتی، دستمال گیری، خروس‌جنگی، میش‌شاخی، شطرنج و … به پیشواز آن رفته و به شادمانی و سرور می‌پردازند.
- جمهوری قرقیزستان
عید نوروز در قرقیزستان تنها در یک روز برگزار می‌شود که بسته به کبیسه بودن یا نبودن سال بین اول و دوم فروردین‌ماه متغیر است و مردم این جمهوری ضمن تجمع در میادین بزرگ شهر و یا مناطق باز روستایی با پخت غذاهای معروفی چون قرقیزی مثل (بش بارماق)، مانته برسک و کاتما و توزیع رایگان آن، به بزرگداشت این جشن بزرگ می‌پردازند.
برگزاری مسابقات سوارکاری و برپایی جشن و اجرای موسیقی شاد از دیگر برنامههای این روز مهم ملی است.
- جمهوری قزاقستان
برای مردم قزاقستان نوروز به‌عنوان یک جشن آیینی بسیار مقدس بوده و آنها به‌ویژه با خانه‌تکانی و پوشیدن لباس‌های نو و پاکیزه به پیشواز آن می‌روند.
دیدوبازدید نوروزی، پخت آش نوروزی (نوروز گوژه) که از هفت نوع ماده غذایی تهیه می‌شود. پخت اویقی آشار توسط دختران روستایی و هدیه آن به جوان‌هایی که دوستشان دارند. برگزاری مسابقات محلی مختلفی چون قول توزاق، کوکپار، آودار یسپاق، قیزقوو و آلتی باقان، برگزاری مشاعره نوروزی با نام آیتیس و …، دیدار از خانواده‌های عزادار، پخت و توزیع شیرینی و همچنین برپایی جشن‌های سرور و شادی ازجمله آدابی است که مردم این جمهوری در بزرگداشت نوروز به اجرا می‌گذارند.
- جمهوری تاتارستان
جمهوری مسلمان‌نشین تاتارستان نیز به‌مانند بقیه جمهوری‌های مستقل شده از اتحاد جماهیر شوروی تا پیش از استیلای نظام کمونیستی، نوروز را به‌عنوان جشنی ملی ـ آیینی پاس داشته و برای آن ارزش و احترام بسیاری قائل بودند. در دوره حکومت سوسیالیستی و ممنوع شدن برپایی نوروز به‌تدریج خاطره نوروز در ذهن مردم کمرنگ شد تا اینکه به‌ویژه در دو دهه گذشته درنتیجه تغییرات سیاسی، دوباره خاطره نوروز و آداب‌ورسوم ویژه آن زنده شده و مردم به‌تدریج به برپایی آن اهتمام ورزیده‌اند. تاتارها نیز با آداب‌ورسومی کمابیش شبیه به مابقی جمهوری‌های استقلال‌یافته نوروز را جشن گرفته و اعتدال بهاری را فرخنده می‌دارند.
- جمهوری ازبکستان
در جمهوری ازبکستان نوروز در ۲۱ مارس هرسال جشن گرفته‌شده و به‌عنوان عید رسمی کشور تعطیل می‌باشد. در این کشور به‌مانند آذربایجان رسم سیزده به در اجرا نمی‌شود همچنان که آیین چهارشنبه‌سوری نیز اجرا نمی‌شود، اگرچه در برخی روستاهای دورافتاده یا مناطقی چون بخارا و سمرقند هنوز می‌توان اجرای آن را مشاهده نمود. بااین‌وجود پخت و پخش سمنو در میان مردم این کشور بسیار رایج بوده و جشن و پای‌کوبی در هنگام پخت سمنو از رونق بسیار بالایی برخوردار است.
ازجمله دیگر آداب نوروز در این کشور، خانه‌تکانی، خرید لباس نو، تزئین شهرها و روستاها، برگزاری مراسم آوازخوانی، مسابقه بزکشی و کشتی محلی، نمایش، کوزه شکنی، جمع‌کردن آب باران فروردین در ظروف سفالین، قفل‌گشایی، کلوخ‌اندازی در آب توسط زنان نازا و کاشتن درخت است.
همچنین رایج است که زنان و دختران این کشور لباس‌های نوروزی و وسایل شخصی خود را در آفتاب پهن می‌کنند تا آفتاب اول نوروز به آنها تابیده و برکت سال نو را برای آنها به ارمغان بیاورد.
- روسیه
روسیه با توجه به تنوع جمعیتی و قومیتی خود، ریشه‌های فرهنگی و اجتماعی متنوعی دارد که در این میان آیین‌های مرتبط با حوزه‌های تمدنی نجد ایران، آسیای میانه و قفقاز بیش از دیگر موارد نمود عینی دارد.
عید نوروز به‌ویژه در میان مسلمانان روسیه از قدمتی بیش از یک هزار سال برخوردار است. مردم اقوام حوزه نوروزی روسیه از نیمه دوم اسفندماه تا چهارشنبه‌سوری خانه‌تکانی خود را آغاز و به سرانجام می‌رسانند.
در چهارشنبه‌سوری به یاد درگذشتگان خود سفره مخصوصی پهن می‌کنند که در اصطلاح به آن سفره بی‌بی سه‌شنبه‌گی می‌گویند. سپس به گورستان رفته و بر مزار درگذشتگان خود حاضر می‌شوند.
پخت سمنو، پوشیدن لباس نو، برپایی کارناوال‌های موسیقی فولکوریک، پخت و پخش شیرینی‌های محلی، برگزاری جشنواره محصولات کشاورزی، آب‌پاشی بر روی یکدیگر و … در میان اقوام مختلف ساکن در روسیه در پاسداشت نوروز رایج است.
- افغانستان
افغان‌ها به‌ویژه در بلخ آیین نوروزی را بسیار باشکوه برگزار می‌کنند.
زیارت مزار شریف و برافراشتن بیرق منتسب به امام علی (ع) و چله‌نشینی در پای آن، در کنار خانه‌تکانی، انجام مسابقات مختلف از قبیل بزکشی، شتر جنگی، شترسواری، قوچ جنگی، اسب‌دوانی، نیزه پرانی، چوب‌بازی، توپ‌بازی، چوگان‌بازی، شمشیربازی، سنگ‌پرانی و کشتی محلی در نخستین چهارشنبه سال نو، برپایی جشن گل سرخ در رستنگاه این گل زیبا در دشت‌های بلخ از مهمترین بخش‌های بزرگداشت این جشن در میان افغان‌هاست.
پخت سمنو نیز در میان مردم این کشور از اهمیت برجسته‌ای برخوردار است به‌گونه‌ای که می‌توان در روز نخست سال، عطروطعم آن را در بسیاری از نقاط افغانستان تجربه نمود.
افغان‌ها همچنین در کنار سفره هفت‌سین، سفره هفت میوه را هم پهن می‌کنند که مجموعه‌ای از هفت خشکبار شامل مغز بادام، مغز گردو، پسته، کشمش، زردآلو، سنجد و قیسی است
- ترکیه
نوروز یکی از معدود جشن‌هایی است که مردم ترکیه اجرای آن را مهم پنداشته و در طول تاریخ به آن اهمیت داده‌اند. گذشته از رسم و رسومات دربار عثمانی دراین‌باره، مردم این کشور به‌ویژه در مناطق شمالی نوروز را باشکوه فراوانی برگزار می‌کنند. شیعیان ترکیه بر این باورند که نوروز زادروز امام علی (ع)، تعیین ایشان به خلافت و سالروز ازدواجشان با حضرت فاطمه (س) است.
در مناطق کردنشین این کشور، نوروز از اعیاد ملی به شمار می‌آید و در شهرها و روستاهای مختلف جشن و پای‌کوبی بر گرد کپه‌های آتش باشکوه فراوانی اجراشده و زنان کرد از مردم با شیرینی و نقل پذیرایی می‌کنند. کردها تا پیش از پذیرش اسلام جشن نوروز را در روز ۳۱ اوت برگزار می‌کردند، اما بعدازآن و با رواج تقویم اسلامی این جشن به تاریخ کنونی آن در فروردین منتقل‌شده است.
دولت ترکیه به‌ویژه در مدارس این جشن بزرگ را برگزار نموده و دانش آموزان را با رسم و رسوم رایج در این عید باستانی آشنا می‌سازد.
- پاکستان
مردم پاکستان نیز به‌مانند بسیاری از کشورها به جشن نوروز اهمیت خاصی می‌دهند، آنها نوروز را در اصطلاح «عالم‌افروز» می‌نامند که به معنای روشنی‌بخش جهان است.
پاکستانی‌ها گذشته از آداب‌ورسوم رایج نوروز چون خانه‌تکانی، خرید لباس نو، دیدوبازدید و نیز تهیه نمودن انواع شیرینی، به سرودن اشعار نوروزی به زبان‌های اردو، دری و عربی در این ایام می‌پردازند و با برگزاری مسابقات ورزشی چون کشتی، فوتبال، تنیس، چوگان، نیزه بازی، کبدی، دوومیدانی، هاکی، اسب‌سواری و اسب‌دوانی، برگزاری مسابقه و نمایشگاه عرضه انواع حیوانات اهلی به بزرگداشت این مراسم می‌روند.
زنان و دختران پاکستانی همچنین در روز نخست سال به باغ‌ها و چمن‌زارهای پیرامون شهر یا روستا رفته و پابرهنه بر سبزه و چمن قدم می‌زنند تا طراوت بهار به جسم و جان آنها نفوذ کرده، سال خوبی را در پیش رو داشته باشند.
پاکستانی‌ها همچنین با فرارسیدن ماه فوریه و نزدیک شدن فصل بهار مراسمی تحت عنوان «روز بَسَنت» برگزار می‌کنند که شامل هوا کردن بادبادک‌های گوناگون است. این جشن در کشورهای دیگر آسیای جنوبی به‌ویژه هندوستان نیز رایج است. چینی‌ها جشن بَسَنت را در ۹ سپتامبر و ژاپنی‌ها در ۵ سپتامبر برگزار می‌کنند.
پهن نمودن سفره هفت‌سین که مردم این کشور به آن سفره امیرالمؤمنین می‌گویند و شامل هفت نوع میوه خشک، سبزی‌ها، کلوچه نوروزی، پلو با گوشت مرغ سفید و تخم‌مرغ‌های رنگی است، از مهمترین آداب نوروز در پاکستان به شمار می‌آید.
شیعیان لاهور نوروز را سالروز انتخاب حضرت امیر به امامت دانسته و آن را به‌عنوان عید غدیر خم گرامی داشته، در این ایام خانه‌تکانی می‌کنند و لباس نو می‌پوشند.
- هندوستان
هندیان از دیرباز به برگزاری نوروز به‌عنوان جشنی آیینی اعتقاد داشته و آن را بسیار ارج می‌نهادند. این امر به‌ویژه در دوران گورکانیان بسیار موردتوجه دربار و اشراف قرار داشت؛ اما امروزه این امر چندان رونقی نداشته و مراسم نوروز جز در شهر لکنهو پایتخت ایالت اوتار پرادش در جای دیگری از این کشور اجرا نمی‌شود.
شیعیان لکنهو که از زمان زمامداری نواب‌ها ارتباط بسیار خوبی با ایرانیان برقرار کرده و هنوز هم این ارتباط تاریخی را حفظ نموده‌اند، نوروز را به‌عنوان جشن امامت حضرت علی (ع) جشن گرفته و به شادمانی می‌گذرانند.
اگرچه گروهی برگزاری جشن هولی را آیینی تغییریافته از نوروز می‌دانند، اما با توجه به ساختار تاریخی نوروز پارسیان و شکل اجرا و رسوم جاری در جشن هولی به قطعیت نمی‌توان بر این امر صحه گذاشت.
هولی جشنواره ملی و مذهبی بهاره است که اگرچه همزمانی آن با پایان زمستان می‌تواند تداعی‌گر نوروز ایرانی باشد، اما به‌واقع جشن کشاورزی برای برداشت محصول خوب و مناسب است که با پاشیدن پودرهای رنگی یا آب‌های الوان بر روی همدیگر صورت می‌پذیرد.
- مصر
نیروز، به‌عنوان مبدأ تقویم قبطی جشنی است که قبطیان مصر هرساله آن را در اول پائیز برگزار می‌کنند و اگرچه به لحاظ زمانی با نوروز باستانی متفاوت است اما به این سبب که قدمت آن به حضور و تسلط هخامنشیان در مصر بازمی‌گردد، شباهت‌های بسیاری این آئین باستانی ایرانی دارد.
در نوروز مصری (قبطی) که همزمان با طغیان رود نیل و آغاز فصل زراعی است، آداب و سنن ایرانیان در آتش‌افروزی، برپایی جشن‌ها و آیین‌های سرور، آب‌پاشی بر روی یکدیگر، برگزاری آیین میر نوروزی، رسم هدیه دادن به یکدیگر و … مشاهده می‌شود.
- عراق
در عراق به‌عنوان یکی از کشورهای منطقه نوروز پنج روز تعطیل رسمی برای برپایی جشن و سرور عید اعلام‌شده است. مردم این کشور به‌ویژه کردهای ساکن در مناطق شرقی، این مراسم را بسیار باشکوه برگزار نموده و اهمیت نوروز برای آنها به میزان اهمیت این جشن در ایران است.
برگزاری جشن چهارشنبه سور (چهارشنبه سرخ)، بازدید از خانواده‌های داغدار و فاتحه‌خوانی بر مزار درگذشتگان و پخش نذورات برای شادی روح متوفی، مسح شبنم بامدادی، رنگ کردن تخم‌مرغ، آیین طواف در میان اقوام ایزدی، پخش غذای سنتی یاپراخ در میان مردم، پوشیدن لباس‌های نو و رنگارنگ محلی، برپایی جمع‌های رقص و پای‌کوبی در میادین شهر و روستا و درنهایت جشن سیزده نوروز ازجمله مواردی است که به‌عنوان جشن نوروزی در میان مردم متداول است.
- تانزانیا
منطقه نیمه خودمختار زنگبار در تانزانیا بیش از آنکه منطقه آفریقایی باشد، جزیره‌ای ایرانی است که اشتراکات بسیاری با حوزه تمدنی ایران دارد، به‌گونه‌ای که حتی نام آن نیز برگرفته از واژه‌ای فارسی به معنی «ساحل سیاهان» و یا «سرزمین سیاهان» است.
حضور ایرانیان از زمان هخامنشیان به‌عنوان شرکای اقتصادی در این جزیره گزارش‌شده است و به‌ویژه در دوره آل‌بویه که مهاجران زیادی از شیراز، شوشتر و سیراف به آنجا کوچ کرده و ساکن شدند این حضور ملموس‌تر است.
ایرانیان با سکونت خود در این منطقه بسیاری از آداب‌ورسوم خود را نیز به این سرزمین وارد نمودند که از آن جمله بایستی به عید نوروز اشاره داشت که در قالب دو جشن «جمشید نوروز» در اول فروردین و جشن سال نو در ۲۲ اوت یا اول شهریور برگزار می‌شود و تقریباً آیین‌های مشابه با رسوم نوروزی در ایران دارد.
- بلغارستان
در این کشور این جشن باستانی به ویژه توسط تاتارهای کریمه جشن گرفته می‌شود.
- آلبانی
آلبانی دیگر کشوری است که آئین نوروزی به عنوان یک جشن ملی هرساله به ویژه توسط بکتاشی‌ها و آرشیکها با شکوه فراوان در آن برگزار می‌شود. باشکوه‌ترین این مراسم مربوط به جشنی است که در تکیه اصلی بکتاشی‌ها در تیرانا برپا می‌شود. در این مراسم ضمن زیارت قبور رهبران پیشین این قومیت، جشن، پای‌کوبی و خواندن سرود سلطان نوروز توسط دراویش متداول است.
- ژاپن
در ژاپن نوروز با ویژگی خاصی برگزار می‌شود. اهمیت این جشن با ذکر این نکته مشخص می وشد که مردم این کشور با پوشیدن کیمونو که لباسی ملی و سنتی برای آنها به شمار می‌آید به پیشواز نوروز می‌روند.
از آداب این جشن تهیه کیک موشی است که به عنوان یک رسم کهن و مهم در میان مردم ژاپن متداول است. آنان همچنین در روز نخست بهار از جارو کردن جلوی درب خانه‌هایشان خودداری می‌کنند زیرا که معتقدند این امر موجب ماندگاری خیر، برکت و سلامتی خواهد شد.
- لبنان
کردهای لبنانی قومیتی هستند که به صورت جدی به برگزاری آیین نوروزی اهتمام دارند و به آن به مثابه جشنی ملی ـ آیینی ارج می‌نهند.
نسبت این جشن با اساطیر ایرانی بسیار نزدیک و دلنشین است. کردهای لبنان بر این باورند که کاوه آهنگر قهرمان اسطوره‌ای ایران زمین، در نوروز آنها را از شر ظلم و ستم ضحاک رهانیده و با تجمیع نیروی کردها بر علیه این حاکم مستبد قیامی را آغاز نموده که درنهایت در روز نخست بهار به آزادی آنها انجامیده است. از این رو همواره «نوروز رهایی» را پاس داشته و به برگزاری آیین‌های باشکوهی آن اهتمام دارند.
رسم روشن کردن آتش در دامنه کوه، برگرفته از آتش‌هایی که نیاکانشان به نشانه پیروزی بر ضحاک روشن کرده بودند، رسمی متداول و پابرجاست که امروزه نیز با جدیت به مرحله اجرا در می‌آید.
جشن و پای‌کوبی، دیدوبازدید اقوام و خارج شدن از منزل و رفتن به دامنه کوه یا ساحل دریای مدیترانه ازجمله دیگر مراسم‌های این روز در لبنان است.
- تایلند
در کشور تایلند، عید نوروز را سانگ ران نامیده و هرساله آن را به مدت ۳ روز از ۱۳ تا ۱۶ آوریل برگزار می‌نمایند.
از مهمترین رسوم این جشن ضمن دیدوبازدید و رقص و پای‌کوبی، مراسم «آب پاشان» است که در آن اعضای بزرگ خانواده با ریختن آب معطر بر روی دستان کوچک‌ترها آنها را متبرک کرده و به خانه خویش می‌فرستند. همچنین جوانان در کوچه و خیابان این جشن را با شور و هیبجان بیشتری برگزار می‌کنند. باوری در تایلند است که اگر کسی بتواند در روز نخست «سانگ ران» بر روی معشوق خود آب بپاشد، می‌تواند امیدوار باشد که در سال جاری از او کامیاب شده و با او ازدواج می‌کند.
به مناسبت «سانگ ران» مردم تایلند براساس باورهای مذهبی خود، اقلام کهنه و بی‌استفاده را دور می‌ریزند و ضمن تمیز کردن خانه، به معابد رفته و تصاویر و مجسمه‌های بودا را نیز تمیز می‌کنند و برای راهبان غذا و میوه خیرات می‌برند.
- ویتنام
ویتنام نیز به برگزاری آیین نوروزی اهتمام دارد، با این تفاوت که نوروز در این کشور در اواسط بهمن ماه آغاز می‌شود و به مدت ۳ روز ادامه دارد.
نوروز در نظر مردم ویتنام بسیار ارزشمند و قابل‌احترام است، آنان به احترام درگذشتگان خود در روز نخست نوروز مراسم ویژه‌ای برگزار می‌کنند. خانه‌تکانی، اهدای هدایای مختلف و پخت غذاهای نذری، پخت و صرف کیک چهارگوش پرتقالی به همراه انواع غذاهای سنتی، شرکت در مراسم دعای خانواده، تزئین خانه و محل کار با روبان و پارچه‌های قرمز، جشن و پای‌کوبی و درنهایت عرضه عمده و متداول میوه هلو در سراسر کشور از بخش‌های مهم نوروز در این کشور به شمار می‌آید.
- چین
مردم چین به برگزاری عید نوروز اهمیت ویژه‌ای می‌دهند و هرساله آن را از هشت روز مانده به آخر سال چینی تا روز ماه نخست سال بعد با برگزاری مراسم و سنت‌های متعدد ارج می‌نهند.
خانه‌تکانی، خرید پوشاک نو، پخت انواع غذاهای سنتی ـ مذهبی اعم از آش شکامونی و خوراک لوبیا، تهیه گوشت و مرغ لازم برای مراسم عید، پخت نان، سوزاندن عود، شب‌زنده‌داری در شب آخر سال، تهیه آجیل مخصوص، برگزاری آیین رقص عمومی «یانگ»، برگزاری ضیافت شام در خانه بزرگ خاندان، آتش‌بازی، آویختن کاغذهای رنگی به پنجره‌ها، دیدوبازدید و درنهایت برگزاری جشن باشکوه فانوس در روز آخر مراسم نوروزی ازجمله عمده‌ترین آدابی است که مردم این کشور در برگزاری هر چه‌بهتر نوروز به آن اهتمام دارند.
نوروز باستانی که همزمانی آغاز بهار با تغییر سال تقویمی است در بسیاری دیگر از کشورها نیز موردتوجه بوده و هست که شرح آن با توجه به طولانی شدن مبحث از حوصله این متن خارج است.
