نمایشگاه‌های جهانی گردشگری به‌عنوان عرصه‌ای بین‌المللی برای معرفی ظرفیت‌های فرهنگی، اجتماعی، تاریخی و طبیعی کشورها در جذب گردشگر، نماسازی و تغییر نگرش جهانیان به آن، بستر بسیار ارزشمندی است که کشورهای جهان هیچ‌گاه این فرصت ارزشمند را از دست نداده، برای حضور پر رنگ و تأثیرگذار خود در آن‌ها تلاش می‌کنند.
ایران نیز از این قاعده مستثنا نبوده، با توجه به داشته‌های فرهنگی و تاریخی خود، می‌تواند از حضور منسجم خود در این قبیل از نمایشگاه‌ها بهره فراوانی برده، فرایند جذب گردشگر خارجی را به‌عنوان جایگزین مناسبی برای درآمدزایی ارزی به‌جای نفت و محصولات فسیلی پیگیری نماید. این مهم به ویژه برای تحقق جذب ۲۰ میلیون گردشگر (یک و نیم درصد گردشگران جهان) در سند چشم‌انداز سال ۱۴۰۴ خورشیدی بسیار حائز اهمیت است.
عزم جهانی در به انزوا کشاندن کشورمان و نا امن نشان دادن آن، در کنار موقعیت ایران در منطقه بحران‌زده خاورمیانه، عدم آشنایی مخاطبان با موقعیت اجتماعی، امنیتی، گردشگری ایران، شرایطی را فراهم آورده که فرایند بازاریابی را برای مدیران این صنعت دشوار ساخته است. ایران در بسیاری از موارد ناچار به مذاکره برای جذب تورهای بازدیدی و آشناسازی مدیران گردشگری با موقعیت و داشته‌های فرهنگی و تاریخی ایران و اطمینان‌سازی امنیتی برای آژانس‌های جهانگردی است، درحالی‌که اهتمام بسیاری از کشورها، معطوف به جذب حداکثری گردشگر در محورهای مختلف و کیفی سازی سفر است.
متأسفانه در کنار دلایل سیاسی، عدم هماهنگی داخلی و ناکارآمدی مدیریت اجرایی در ناکامی‌های به‌دست‌آمده برای صنعت گردشگری کشور، مزید بر علت است. در یک نمونه شاخص، عدم پرداخت بدهی‌های مربوط به اجاره غرفه، ایران را در لیست سیاه بورس بین‌المللی گردشگری آلمان (ITB) به‌عنوان یکی از قدیمی‌ترین بازارها و بورس‌های گردشگری دنیا با بیش از نیم‌قرن سابقه قرار داده است. با اینکه ایران سابقه حضور در ۲۲ دوره از این نمایشگاه را در کارنامه خود داشت، به همین دلیل ساده، زمین غرفه ایران که در موقعیت مناسبی از نمایشگاه قرار داشت توسط کشور مصر خریداری و جانمایی غرفه کشورمان در دو سال گذشته در شرایطی نامناسبی صورت پذیرفت. در مثال دیگر باید به از دست رفتن غرفه ایران در سالن کشورهای آسیایی نمایشگاه بین‌المللی گردشگری چین (CITM) اشاره کرد.
آخرین خبرها از حضور ایران در سی و هفتمین نمایشگاه جاری FITUR اسپانیا که از ۲۹ دی الی ۳ بهمن سال جاری برگزار می‌شود، گنگ و فاقد اعتبار است و برداشت‌ها این‌گونه است که این حضور نمی‌تواند در صورت احقاق، مؤثر و مفید فایده باشد و کماکان چهره مناسبی از ایران مجال عرضه در این قبیل نمایشگاه‌ها پیدا نمی‌کند. بدنه ضعیف و ناتوان بخش خصوصی نیز درصورتی‌که حمایت دولتی از آن صورت نپذیرد، جایگزین مناسبی برای نهاد دولت نیست و در شرایط کنونی، شعار فریبنده میدان دادن به این بخش درنهایت منجر به خسران و ورشکستگی آن می‌شود.
به نظر می‌رسد برای حضور جدی در بازارهای جهانی و خروج از وضعیت انفعالی، سوای ناگزیری از مشارکت در نمایشگاه‌های مهم و معتبر جهان، می‌بایستی اقدامات زیربنایی مهمی را در دستور کار خود قرار دهیم تا حضورمان در عرصه‌های جهانی آورده‌های مالی و فرهنگی مناسبی داشته باشد، مواردی چون: تعیین بازار هدف و برنامه‌ریزی برای بازاریابی، صدور روادید، تأمین امکانات رفاهی برای گردشگران در سفر به ایران، تقویت بخش خصوصی و اجازه دادن به آن‌ها برای فعالیت مستمر، استفاده از فضای مجازی و معرفی ایران به زبان‌های مختلف، تهیه بسته گردشگری ملی و موضوعی، مدیریت یکپارچه و مستدام در قالب برنامه‌های پنج‌ساله، بروز رسانی داده‌های اطلاعاتی و تولید محصولات متنوع با آخرین دستاوردهای صنعت تبلیغات و … می‌تواند بخشی از یک برنامه بلندمدت باشد که تقویت نهاد گردشگری را در دستور کار خود قرارداد باشد.
